O kadar çok neopren giyiyorsun ki nerdeyse çok zor nefes alıyor ve yürüyorsun. Hatta o kadar çok giyiyorsun ki nerdeyse teknedeki tüm dalıcılardan daha fazla. Ama yine de üşüyorsun... Hatta sohbet ederken titriyor ama yine de belli etmemeye çalışıyorsun. Acaba dalış elbisende bir sorun mu var?
Olabilir! Dalış elbisen aşınabilir ya da yıpranma süreci başlamıştır. Genellikle dalıcılar üşüdüğünde, dalış elbisesinde sorun yoktur. Asıl yanlış yanlış elbise seçmeleri ya da elbiselerinin işini yapmasını imkansız hale getirirler. Tilki tavukları çalıyorsa, bunun sebebi senin kümesin kapısını açık bırakmandır :)
Aslında konforsuzluktan daha fazlası risk altında... Hiç eğlenmeden dalış yapmak, daha fazla yorucu ve tehlikelidir. Bu çok yorucudur, çünkü ısı eşittir enerji harcamaktır. Bazen tekneye çıkmak bile oldukça yorucu olur bu kadar enerji kaybettikten sonra. Dalıştan sonra ısınmanıza ve tekrar rahat etmenize rağmen, enerji depolarınız bir önceki dalışınızda üşümekten dolayı o kadar boşalmıştır ki, sonraki dalış yerine bir yerlere uzanıp elinize bir kitap almak daha cazip gelebilir.
Aşırı derece de üşümek dekompresyon hastalığı riskini de arttırabilir. Fakat daha da önemlisi, aşıdır derece de sopuk olduğunda, aptalca birşe yapma olsalığınız daha yüksek olacaktır. Çünkü kendinizi üşümekten dolayı kastığınızda doğru kararlar veremeyebilir, ekipmanınızı düzgün bir şekilde kullanamaya bilirsiniz. İyi haber şu ki bu üstesinden gelinemeyecek bir problem değildir. Üşüyerek dalmanıza hiç gerek yok! Daha ince neopren, daha az ağırlık ve daha iyi bir yüzerlilik kontrolü şansınız bile var. İşte bir sonraki dalışınızda sıcak kalmak için en iyi sekiz yöntemimiz.
Başını Ört!
Başlık mı giyiyorsun? Evet hiç bir dalıcı bundan hoşlanmıyor ama baş ve boyun koruması şarttır. Başınız, bedeninizin yüzey alınızın sadece %10'nu oluşturmasına rağmen, baş ve boyun bölgeniz ısı kaybınızın %20 ila 40'ının kaynağıdır. Çünkü başınız, beyninizin yaşadığı yerdir :) Beyniniz, istinasız devamlı kan akışının olduğu toplam kan akışındaki en büyük paylardan birini alan bölgenizdir ve çoğu damar kafa derinizin hemen altında deniz suyuna yakın bölgeden geçer. Untmayın ısı kan akışını takip eder. Vücudunuz soğuduğunda, bedeniniz ısı kaybını azaltmak için kollar, bacaklar ve cildinizdeki yakın damarlar ısıyı korumak için daralır. Ancak kafanızdakiler daralmaz! Bunlar kan taşımaya devam eder ve ısı transferi devam eder. İşte bu yüzden başımız vücudumuzun diğer bölgelerine göre daha fazla ısı yalıtımına ihtiyacı vardır.
Evet başlıkları sevmiyor musunuz? Baş hareketlerinizi kısıtlıyor ve çoğu zaman size klostrofik mi hissettiriyor.
Tamam bir çözüm bulalım:
-Çenenizi daha serbest ve rahat hissettirmesi için bir makasla yüz açıklığını genişletin.
-Daha kolay baş hareketi için daha esnek termal tarzı başlıklar kullanabilirsiniz.
-Ilık sularda bere ya da bir kaç kat buff kullanabilirsiniz
Yalıtım Problemlerini Durdur!
Elbiseniz ne kadar kalın olursa olsun, bir dalış elbisesindeki delik ve yırtık yerler olduğunda aslında tüm suların elbisenizin altından bir nehir gibi akmasına neden olur. En fazla su alması muhtemel olan yer elbisenizin boyun bölgesidir. Siz ileriye doğru yüzerken, elbisenin yakası denizde bir kepçe gibi hareket eder.
Başlığın elbisenin içine sokulması bu soruna en iyi çözümlerden biri olacaktır. Kendinden başlıklı elbiseler bir çok dalıcı için rahatsız edici oluyor. Bu yüzden günümüzde nerdeyse bütün modeller artık başlıksız olarak üretiliyor. Dalıcılar başlıkları kendi arzularına göre ayrıca satın alıyorlar. Başlığı iyi bir şekilde konumlandırmak ve özellikle de arka tarafını elbisenin içine doğru bir şekilde oturtmak için dalış eşiniz size yardımcı olabilir.
Genellikle geniş kenarları olan bir başlık elbise içine daha fazla yayılarak daha fazla koruma ve sızdırmazlık sağlayabilir. Bu bile tek başına başlık takmak için yeterli bir sebeptir. Bazı dalgıçlar başlığın alt kısımlarını keserek bir başlıklarını bir bere gibi de kullanıyor. Bu daha fazla hareket serbestisi sağlayacaktır.
Vücudunuza Tam Oturan Bir Elbise Alın!
Tüm su alabilecekleri açık noktaları kapatsanız bile elbise vücudunuza iyi oturmazsa içeriye yine de su alacaktır. En uygun dalış elbisesi vücudunuza tamamen oturuz ve nerdeyse cildinize yapışır, böylece arada boşluk olmadan elbise de vücut hareketlerinize uyum sağlar. Ancak yine de koltuk altı, kasıklar, diz arkası ve dirseklerimizde bir miktar boşluk olacaktır. Ve uvzuvlarımızdaki hareketler bu bölgelerde boşlukların genişlemesine ve daralmasına neden olur. Bu da ıslak elbiselerde içeri giren bir miktar suyun elbise içinde hareket etmesine neden olur. Peki bunun çözümü nedir? Eğer elbisemizin el ve ayak bilek kısımlarında contalar var ise bu içeriye giren suyun çok ama çok az olmasını sağlayabilir.
İyi oturan bir elbise ısı yalıtımında en iyi çözümdür. Bir dalış elbisenin giyilmesi ne kadar kolaysa muhtemelen o kadar fazla su alacaktır (Dip Not: İyi kalite, esnek neoprene sahip elbiseler hariç). Elbetteki nefes alıp verebilmemiz gerekir, çok sıkı bir elbise de hele bir de kötü bir neoprene sahip ise nefes alıp vermeyi zorlaştırır. Bir elbisenin mümkün olduğunca vücudunuza iyi oturması gerekir. Çünkü bol bölgelere muhtemelen kol ve bacakları bükerken içeri giren su gidecektir.
Koltuk altlarınıza, kasıklarınıza ve dirseklerinizin arkasında tam oturması özellikle zorudur. Bu yüzden giyerken olabildiğince özen gösterip bu bölgelere iyice oturtmaya çalışın.
Ölçü Al!
Bir çok dalış elbisesi üreticisinde farklı farklı ölçülendirme sistemleri, beden tabloları vardır. Elbise tercihinizi yaparken beden ölçülerinizi alıp, sizin ölçülerinize en iyi uyuyacak marka ve modeli aramaya özen gösterin. Ölçülerinize ne kadar yakın bir model seçerseniz, bedeninize daha fazla oturma şansı olacağından daha iyi bir yalıtım sağlayarak daha sıcak tutacaktır. Bu noktada dalış eğitmeninizden hizmet alabilir, sizin için en iyi modeli temin etmesini sağlayabilirsiniz.
Dalışa Sıcak Başlayın!
Bir çok dalıcı suya daha girmeden önce vücut ısılarını korumaz, sonra da ıslandıklarında elbiselerini suçlarlar. Yavaş yavaş ısı kaybı biraz serinlik hissettirebilir ama direk üşüme hissinden daha iyidir. Sonuçta ısı kaybı daha uzun süreye yayılmıştır. Evet her zaman tropik bölgelere seyahat edip dalamayabiliriz, ama dalış öncesinde ve sonrasında kendimizi sıcak tutarak, kendimize konforlu ve keyifli dalışlar sunabiliriz.
Su dışındaki iken en büyük ısı kaybı iki dalış arasındaki yüzey zamanında olması muhtemeldir. Islaksın ve su buharlaştıkça vücudundan daha fazla ısı emecektir. Hele bir de rüzgar varsa bu süreci hızlandıracaktır. O yüzden dalıştan sonra en iyi çözüm ikinci dalışa kadar elbisemizi çıkarttıp, vücudumuzu güzelce kurulamak ve şartlara uygun kıyafetlerimizi giymektir.
Sığ Derinliklerde Kalın!
Derin su zaten daha soğuk olma eğilimindedir ve daha yüksek basınç daha büyük sorundur. Bildiğiniz gibi neopren kıyafetin içindeki yalıtım sağlayan kabarcıklar, basınç altında hacim kaybederler. Sadece 10 metre derinlikte bile elbisedeki kabarcıklar yüzeydeki hacimlerinin yarısına düşmüştür ki, bu da nerdeyse yalıtımın yarısını götürdü bile. 30 metre derinlikte ise kabarcıklar nerdeyse yok denecek noktaya gelmiştir.
Elbetteki dalış yaptığınız batıklar 30 metrede ise gitmeniz gereken yer orası. Ama 18 metrede göreceğiniz şey ile 30 metrede göreceğiniz şey aynı ise neden daha soğuk olan bölgeyi tercih edesiniz ki değil mi?
Eğer genel anlamda yaptığınız dalışların yüzdesinde soğuk su dalışları büyük bir yer kaplıyorsa, belki de artık bir kuru elbise almayı düşünmenin zamanı gelmiş olabilir. Islak elbiselerin yalıtımını sağlayan kabarcıklar derin sularda sıkışır ve müdahale edemezken, kuru elbisede yapmanız gereken sadece kuru elbisenin içine biraz daha hava doldurmak olacaktır :)
Yenisini Satın Al!
Herşeyi doğru yaptığınızı düşünüyorsanız ve yeterince giyinmenize rağmen hala üşüyorsanız belki de elbisenin artık ömrünü tamamladı. Unutmayın elbisenizin neoprenindeki kabarcıklar ısı yalıtımı için önemlidir. Elbisedeki deformasyonlar, yıpranmalar bu yalıtımı zayıflatacaktır.
Kullanımdan sonraki saklama sürecinde bile güneşteki ultraviyole radyasyon ve havadaki kimyasallar elbisemize saldırıyorlar. Zamanla elbisenin içindeki kabarcıklar ölüyor ve elbise yalıtım özelliğini yitirmeye başlıyor. (Merak etmeyin iyi koruyup kolluyorsanız dalış elbisenizi rahatlıkla 5 sene kullanırsınız)
Peki ne zaman? Ne kadar derine daldığınız, ne sıklıkta daldığınız, elbisenizi ne kadar dikkatli bir şekilde sakladığınız ve elbisenin neoprenin kalitesine bağlıdır. Genellikle 5 yıl boyunca elbisenizin, size faydalı ve ısı yalıtımı sunan bir ömrü olur. Elbiseniz hayatının sonunda mükemmel görünebilir ama sizi sıcak tutmak konusunda başarılı olamayabilir. Ama artık yeni bir tane almanız gerektiğinde ne arayacağınızı biliyorsunuz; Vücuda tam oturma, sızdırmazlık ve rahat hareket kabiliyeti.
Soğuk ve DCS!
Çoğu dalış tablosu ve algoritma, iniş esnasında nitrojen emilimi ile çıkış esnasında gaz atılımının aynı oranda olduğunu varsayar. Aslında ısı kaybederken bedenimiz ısı kaybını azaltmak için kol ve bacaklardaki damarların daralmasını sağlar. Bunun sonucu olarakta kanımız dokularımıza azot iletirken başta hızlı iken, azotun atılımında daha yavaş hareket eder. Isı kaybedince, nitrojen atılımı dalış bilgisayarınızın tahmin ettiğinden daha yavaş olacaktır.
Islak Elbiseler Gerçekte Nasıl Çalışır!
Herşey kabarcıklarla ilgilidir. Efsanenin aksine, elbisenizin içinde sıkışıp kalan sıcak su tabakası sizi sıcak tutmaz. Suyun genel olarak suyun ısı yalıtımı nerdeyse hiç yoktur. Hatta daha çok ısı kaybına yol açar.
Yalıtım aslında gerçek anlamda bir bariyerdir. Isının yoğun olduğu yerden daha az yoğunlukta olduğu yere geçerken olabildiğince onu yavaşlatmak ve uzun süreye yaymaktır.
İzalasyonu, strafor veya neopren gibi bir madde olarak düşünme eğilimindeyiz ancak en iyi yalıtım vakumlamadır. Bir sonraki en iyi yalıtım ise gazdır. Isı akışını engelleyen plastik yada kauçuk değil, straforunu veya neoprenin içinde sıkışan gazdır. Dolayısıyla dalış elbiselerimizin üretildiği madde olan neoprenin içindeki gaz miktarının ne kadar fazla olduğu, neoprenin ne kadar esnek ve vücudumuza uygun olduğu ve tabii ki dalış şartlarımıza göre uygun neopreini seçip seçmediğimizi bizim üşüyüp üşümeyeceğimizi belirler :)
Tropik Sulardada Hala Elbiseye İhtiyacım Var mı?
Evet. Daldığınız su sıcaklığı, insan vücut sıcaklığından soğuksa var. Çünkü daha düşük sıcaklıktaki su kademeli olarak yavaş yavaş bizden ısı emecektir. İlk girdiğimizde bize ılık hatta sıcak gelen su, bir saat dursanız bile sizi rahatsız etmiyor. Ama sonuçta ısı kaybettiniz. Unutmayın bedeniniz ısı üretmek için hareket etmekte kullandığınız enerjiyi de harcayacaktır. Ama yinede tropikal bölgede bile olsanız arka arkaya günlerce yapılan dalışlarda gün geçtikce ısı kaybının da etkisi ile daha çok enerji kaybedecek ve daha çok yorulacaksınız. O zaman binlerce kilometre uçarak gittiğiniz bu yerde yorgunluktan dalışa girmemektense ısı yalıtımızı uygun şartlarda sağlamak daha doğru bir fikir değil mi ;)
Ne Kadarı Yeterli?
Bedeni tam oturması ve esnek bir yapıya sahip olduğunu varsayarsak, elbisemizin bizi sıcak tutması için ne kadar kalın olmalı?
Genelleme yapmak çok zordur. Çünkü soğuğa karşı duyarlılık dalgıçtan dalgıca çok farklıdır. Çocuklar ve daha yaşlılar daha fazla kalınlığa ihtiyaç duyarken, daha doğal izolasyona sahip kilolu dalıcılar daha azına ihtiyaç duyabilirler.
Burada kabaca bir kılavuz var:
|
Su Sıcaklığı |
Elbise Kalınlığı |
|
24˚-30˚C |
Rush Gurd - 1mm Neopren- Shorty |
|
21˚-26˚C |
3 mm Neopren Islak Elbise |
|
18˚-24˚ C |
5 mm Neopren Islak Elbise |
|
10˚-21˚ C |
7 mm Neopren Islak Elbise |
|
12˚C daha soğukta |
Kuru Elbise |
Ve elbetteki dalış yaparken eldiven giymeyi, açık palet ve patik kullanmayı da unutmayınız!
