Hızla akan suda akıntı dalışı yapmak bir fuar alanında oyuncaklara binmek veya tüyler ürpertici bir deneyim kadar keyifli olabilir. Charlotte Boan sizi, dalış uzmanlarının, akıntılardan ve dalga hareketlerinden en iyi şekilde kurtulma önerileri ve fikirlerinin yer aldığı bir panele davet ediyor.
Heyetle tanışın…
CHARLES HOOD : DIVE'nin kıdemli muhabiri ve ödüllü fotoğrafçı Charles Hood, 25 yıldır dalıyor. EXUL SAC’ın dalış yetkilisi ve bir BSAC İleri Eğitmeni olan Hood düzenli olarak İngiltere’de ve dünyanın her yerinde dalıyor. O’nun en iyi önerileri şunlardır: Dalışın ilk bölümünde akıntıya karşı, ikinci bölümünde ise akıntı ile birlikte yüzün.Koşullar uygun ise olması gerekenden biraz fazla ağırlık al. Bu size sualtında kalabilmeyi ve istediğinizde yüzeye çıkmanızı sağlar. Akıntı dalışında eş halatı kullanıyorsanız bu size dalış eşinizi kaybetmeden dalış keyfi sağlar.
CARROL FLOWERS : Tecrübeli eğitmen Carrol Flowers dalmayı 12 yıl önce İngiltere’de öğrendi. Mısır’daki Saharm El Sheikh’e göçerek Camel Divers’ta BSAC İleri Eğitmen olarak çalıştı. Şimdi İngiltere’de yerleşik ve Tony Backhurst Scuba Travel’da sevk lideri olarak çalışıyor. O’nun en iyi önerileri şunlardır: Akıntıya karşı iseniz, onunla dövüşmeyin. Yavaş fakat güçlü palet vurun (Büyük paletler daha uygun olur) ve hidrodinamik yapınızı muhafaza edin. Akıntıyla aynı yönde olduğunuzda resife ya da dibe yakın kalın. Yavaş olmak için paletlerinizi aşağı eğik tutun ki hiç bir şeyi kaybetmeyin. Yöreyi iyi bilen bir balıkadamdan yardım alın.
MAGGIE COWING: BSAC eğitmen eğitimi danışmanı ve milli eğitmen Maggie Cowing, eğitim becerileriyle ünlüdür. Son 24 yılın etkin İngiliz balıkadamlarından olan Cowing yakınlarda BSAC’a yardımlarından ötürü, Aqualung’un Jacques Cousteau Ödülü’nü kazandı. O’nun en iyi önerileri şunlardır: Akıntı dalışında dalış eşinizle biriniz durduğunuzda her ikinizin de durması gerektiği konusunda çok detaylı anlaşın değilse kaybolmanız çok kolaydır. Hızla akan suda yapılacak akıntı dalışında en büyük tehlike sizi takip eden yüzey desteğinden ayrılmaktır. Bölgeyi iyi tanımıyorsanız, Carrol’un söylediğini tekrar ediyorum, rehberinizin bölgeyi iyi tanıdığından emin olun.
Neden akıntıda dalmak istersiniz?
Hood: Akıntı yiyecek getirir bu sebeple denizdeki yaşam genellikle daha zengindir. Kirli sularda fotoğraf çekerken, akıntı rahatsız edici çökeltileri bir şekilde uzaklaştıracaktır. Ve bazı bölgelerin gevşek dalgaları ya çok alçaktır veya dalga hiç yoktur.
Cowing: Dalışın tam olarak keyif ve canlılığı hızlı bir akıntıda olur. Ve tembellik – akıntı dalışı size sualtında uzun mesafeyi çok küçük eforla ve bir araca ihtiyaç duymadan kat etmenizi sağlar.
Flowers: Akıntı boyunca akıntıyla birlikte akmak dalışın en kolay yoludur. Aynı zamanda, su hareketi yiyecek yani daha fazla balık demektir.
Akıntıda dalmanın temel kuralları nelerdir?
Hood: Planınızın yüzey desteğini de içerdiğinden emin olun, onlarla dalış yönü ve uzunluğu gibi şeyler konusunda anlaşın. Dalış süresinin üçte ikisinde akıntı içerisine doğru yüzün çünkü bu size akıntı yönünde geri dönüp çıkış halatını yakalamanızı yada çıkış noktasına ulaşmanızı sağlar.
Cowing: Bütün dalış eşleri, akıntıyla gitmek veya hareketsiz kalmak gibi aynı şeyleri yapmakta anlaşmış olmalılar. Dalışı bitirmek gerekse bile plana sadık kalmak gerekir. Çıkış/İniş halatına geri dönemeyecek olduğunuzda kullanmak üzere, sönük halde bir yüzey işaret şamandırası taşıyın. Sabit bir bölgede dalarken, mesela bir batıkta dibi terk ederken yüzey işaret şamandırasını açarak yüzeydekilere sizi izleyebilmesi için en büyük şansı verirsiniz.
Flowers: Dalış eşinizle birlikte kalın ve dalış boyunca gözlerinizi dikkatlice derinlik göstergesinden ayırmayın.
İlave donanıma ihtiyacınız var mı?
Hood: Akıntı dalışı yapacaksanız bir Yüzey İşaret Şamandırası kullanmalısınız. Yüzey İşaret şamandırası olmaksızın veya sönük bir Yüzey İşaret şamandırası dalış eşinizin kaybolma sebebidir. Akıntı dalışı sırasında bir eş halatı (Buddy line) da kullanmak istersiniz ki dalış boyunca dalış eşiniz nerede diye tasalanmayasınız. Tekne demirliyse, uzun bir halata bağlı şamandırayı kıç tarafta bulundurmak çapayı kaybeden balıkadamlar için yol gösterici olabilir.
Cowing: Eş halatı bazan iki ucu keskin bıçaktır, bir engele takıldığınızda ilave sorunlara neden olur. Akıntı dalışı için Yüzey İşaret Şamandırası veya sabit bölgeler için şndirilmiş Yüzey İşaret Şamandırası gibi yüzeyden tespit donanımı önemlidir. Bir bayrak da yanınıza alacağınız donanımın en temel parçası olabilir fakat aynı zamanda yanınıza fener almayı da düşünün. Bir başka düşünülmesi gereken akıntı dalışında donanımınız ne zaman gerekir – Sarkıp sallanarak çapariz verip takılmadığından emin olun. Bilek ağırlığı, bıçak ve ağırlık kemeri akıntılı suda açılıp kaybolabilir, bu gibi önemli parçaların emniyette olduğundan ve tokalarının açılmadığından emin olun.
Teknedeyken akıntının varlığını nasıl hisseder siniz?
Hood: Bir halat sarkıtın. Eğer akıntının çok güçlü olduğunu hissederseniz 10 m halat bağlı bir şamandırayı da ilk sarkıttığınız halata bağlayın. Eğer su hareketi şamandırayı içine alıyor durumdaysa muhtemelen 2.5 knot’tan daha hızlı bir akıntıyla karşı karşıyasınızdır.
Cowing: Dalga hareketi güçlü ise tekneyi demirlemekten kaçının, özellikle küçük tekneler dalgalarla sualtına çekilebilir. Aynı pozisyonda kalmak için dalgalar arasındaki geçitleri kullanın sonra akıntının şiddet ve yönünü hissetmek için suya bir şey atın. Nispeten durulmuş suda dalış yapacaksanız halat ile beraber bir küçük şamandırayı suya bırakın. Eğer halat rüzgar sebebiyle giderek gevşiyorsa ve su şamandırayı sualtına almaya çalışmıyorsa su sakinleşmiştir.
Flowers: Sakin sularda suyun hareketini yüzeyden görebilirsiniz fakat sualtında hareketin tam tersi yönde olabileceğini de unutmayın. Eğer yüzeyden balıkları görebiliyorsanız onların ne tarafa yüzdüğünü kontrol edin ( Burunları akıntıya karşıdırlar.). Balıklar ne kadar hızlı yüzüyorlarsa akıntı da o derece güçlüdür. Şüphelendiğinizde şartlar da müsait ise snorkel ve maske kullanarak yüzeyden kontrol edebilirsiniz.
İlkin ne yapmalısınız?
Hood: Akıntı dalışında her iki dalış eşi de aşağıya halattan inmelidir. Dalış eşleri yaklaşık 25 metreye kadar yüzerliksiz olarak inmelidirler. Eğer tekne demirliyse, tutunmak için çapa halatına dönüş yönünde bir halat bağlayın. Yüzeyde çok az zaman kalmak için, denge yeleğinizi veya kuru elbisenizi boşaltın ve öyle atlayın. Yükseliyorsanız halata tutunun. Akıntı dalışında ilkin yüzey işaret şamandırası taşıyan balıkadamlar suya girmelidir. Takip eden balıkadamlar kaybolmamak için yüzey işaret şamandırasının ipine tutunabilirler.
Akıntıda nasıl yükselmelisiniz?
Cowing: Sakin bölgede dalış yaparken çıkış halatına gelin ve dekompresyon beklemesi için bir trapezi göz önünde bulundurun. Akan bir suda çıkış halatı üzerinde dekompresyon beklemesi yapacaksanız, halat üzerinde balıkadamların tıkanmasını önlemek ve sizin daha rahat olmanız için bir “jon line” kullanın. Bu yaklaşık 2 metre boyunda, eş halatına benzer bir iptir ve çıkış halatına bir klips yardımıyla tutturularak kullanılır. Eğer çıkış halatını atlarsanız, yükselişin başladığı yerde bulunan bir sönük yüzey işaret şamandırasını kullanın. Eğer akıntı dalışındaysanız, kendi yüzey işaret şamandırasının ipine tutunun.
Flowers: Her zaman ve çıkış boyunca dalış eşinize, duvara veya çıkış halatına yakın olun.
Akıntı hızı derinlerde değişir mi?
Cowing: En iyisini siz bilirsiniz ancak, yüzeydeki su hareketinin gücü ve yönü derinlere yansımak zorunda değildir. Bu duruma uygun bir yedek planınız olmalı.
Hood: Dalış bölgesine bağlıdır. Açık bölgelerde ekstrem derinlikler söz konusu değilse değişmez. Resif sisteminde değişir çünkü suyu çeviren birçok etken vardır.
Flowers: Akıntı dalışını resifte yapmak beraberinde problemlerini de getirir. Yıllar önce oldukça hızlı bir akıntının olduğu bölgede dalış yaptığımı hatırlıyorum. Resif S şeklinde büklümlerle doluydu. Bir başka dalış eşi grubunu geçerken fark ettik ki birisi resif duvarında bir şeye yakından bakar haldeyken kolları ve bacakları yayılmış durumda. Birbirimize “Burada her şey yolunda mı?” işareti yaptık. Dalış sonrasında birbirimizle onların neye bakıyor olduğunu sorduk, kopmuş bir elbise, ıslak gözler dışında kazıp çıkaracak bir şey yoktu. Dönüp baksak onun kıvrımı hesaplamadığından şırak diye resife yapışmış olduğunu anlardık – dalış eşinin onu kaldırması, oldukça güçlü akıntı nedeniyle on dakika sürerdi!
Planladığınız çıkış noktasından uzaktayken, aşağı doğru hızlanan akıntıdan nasıl kaçınırsınız?
Cowing: İyi planlama ve yerel bilgilere inanma ve deneyim ile.
Hood: Her zaman, çıkış halatına veya giriş/çıkış noktasına akıntıyla gelin. Dalışa başladığınız noktanın 10 metre yukarısında belirgin bir özellik bulun – çıkış noktanızda akıntı olmasın – geri dönmek için, alternative olarak bu noktayı hedefleyin. Normalden daha sık olarak hava tüketiminizi izlemeniz gerektiğini hatırlayın ( akıntıya karşı yüzerken normalden üç ila dört kat daha fazla hava tüketirsiniz.).
Flowers: Çıkış noktasına bir işaret şamandırası koyun, iniş halatından referans alın. Dalışa her zaman akıntıya karşı başlayın. Dalış süresi ve dönüş zamanı akıntının hızına bağlıdır.
Güçlü bir akıntıya karşı ilerleme kaydedemezseniz ne yaparsınız?
Flowers: Bunun anlamı, akıntının tekne ya da kıyı dalışı yapılamayacak kadar güçlü olduğudur. Dalış yapmayın, başladıysanız bitirin.
Hood: Kendinizi olabildiğince alçaktan çekmeye çalışın – akıntı bazen dipte daha azdır. Yükselin ve yarı şişmiş bir yüzey işaret şamandırası kullanın.
Cowing: Eldiven kullanın ve parmak uçlarının sökülüp delinmesinden sakının. Kabuklu yaşama zarar vermemek için ölü bir mercan veya kaya üzerinde gördüğünüzde elinize almaktan kaçının. Paletlerinizle dibi dövmekten kaçının.
Akıntı aniden yön değiştirirse ne yapmalı?
Flowers: Dalışı kesin, siz keyif almak için oradasınız.
Hood: Aynı fikirdeyim. Bir batık içi veya bir çukur gibi kuytu bir yer bulunabilir fakat asıl problem yüzeydekilerin sizin plan değiştirdiğinizden haberdar olmamasıdır.
Cowing: Değişikliği dikkate almayın, tabii pusulanızı kullanacak ve dalış boyunca gözünüzü ondan ayırmayacaksanız ki ancak böylece su hareketinin dalış planınız içerisinde olduğunu düşünebilirsiniz. Daha da önemlisi yüzeydeki desteklerinizle, akıntı planladığınızdan farklı yönde ise ne yapacağınız konusunda anlaşın. Tüm dalış eşleri aynı şeyleri yapma – dalışı bitirip mümkün olduğunca yüzeye çıkma veya akıntı yönünde dalışa devam etme de dahil olarak anlaşmış olmalıdır. Asıl tehlike bazı dalış eşlerinin hareketsiz kalmasıyla oluşur, bazı akıntılar dalgalarla birlikte yüzeydekilerin bütün balıkadamları izlemelerini zorlaştırır.
Hangi temel kuralları söyleyebilirsiniz?
Hood: Havanızı sık sık kontrol edin, Bir Yüzey İşaret Şamandırası kullanın ve dalış eşinize yakın olun – Kaybolmak çok kolaydır.
Flowers: Yavaşlamak için mercanlara tutunmayın, anaforlara karşı tetikte olun ve onlardan uzak durun!
Cowing: Keyif almaya bakın – akıntı dalışı şaşırtıcı bir deneyimdir! İyi bir yüzerlik kontrolü gerekir – Doğal yüzerliğinizi koruyarak dalışı tamamlayabilirsiniz fakat dalga hareketinin sizi yukarı ya da aşağı almasına karşı denge yeleğinizi şişirip boşaltmaya hazır olun. Testere dişi bir profil çizmekten ve hızlı çıkıştan kaçının.
Aşağı doğru çok güçlü bir akıntıya kapılırsanız ne yapmalısınız?
Hood: Akıntıyla boğuşmayın, akıntıyla birlikte gitmelisiniz, denge yeleğinizş aşağı inme eğiliminde şişirin, “balon olmamak” için de boşaltın.
Flowers: Yükselmek için denge yeleğinizi yavaşça şişirin ve tamamen kurtuluncaya kadar gözünüz derinlik göstergesinde olsun.
Cowing: Büyük bir engelin kuytusunda, sudaki türbülansı ve aşağı doğru akıntıyı kontrol edin ve kuvvetli akıntıda bunlardan uzak durmaya çalışın. Yapabiliyorsanız yüzey işaret şamandıranıza tutunun.
Resif kancası nasıl çalışır?
Hood: Resif kancası bir parka ölü mercan veya bir kaya çatlağı üzerine tutturabileceğiniz büyük ve keskin olmayan bir kancadır. Bir parka halatın ucunda yer alır ve siz istediğinizde halata tutunur veya bırakırsınız. Resif kancası kullanarak beraberinde birçok problemle de karşılaşırsınız, mesela onu tutturacak uygun bir bölge bulmak ve tek başınıza çektiğinizde kurtulup farklı bir yöne uzanması gibi. Eğer kendinizi ona bağlayacaksanız karabina ile değil çabucak ayırıp takabileceğiniz bir şeyle bağlanın ki acil durumda problem olmasın.
Coving: Enerjisi yüksek bir bölgede durup etrafı ve önünüzden geçen canlıları görmek istediğinizde muhteşem bir çözümdür. Eğer resif kancasını yerinden ayıramıyorsanız, denge yeleğinizi şişirin ve yerden yükselin. Resif kancasını kurtarmadan hemen önce denge yeleğinizi boşlatmayı unutmayın. Kancanın halatını kendi üzerinizde bir yere mesela denge yeleğinin göğüs seviyesindeki bağına bağlayın. Kolay açılabilir bir mekanizma kullanın ve sonra sadece gevşeyin ve keyfini çıkarın. Fakat sıcak sularda olmanıza rağmen hareketsiz kalmanızdan dolayı bir miktar üşüyebilirsiniz.
Akıntıda nasıl fotoğraf çekilir?
Hood: Akıntı dalışında fotoğraf çekimi çok zordur, dolayısıyla ben çok gerekli değilse denemezdim. Herşeyi otomatik çekime ayarlayın ve siz sadece kadrajlama ile ilgilenin. Kendinizi bir kaya çatlağına, bir batık parçasına veya bir çukura sokun ve mümkün olduğunca dibe yakın olun. Almanız gerekenden 2-4 kg fazla ağırlık almanız sizing dibe yakın durmanızı kolaylaştırır. Bir diğer marifet kendinizi iniş çıkış halatına bağlamaktır.
Akıntı dalışı ne zaman çok tehlikelidir?
Cowing: Akıntı, sizin deneyiminize göre çok hızlıysa ve yüzey şartları idealden uzaksa, sis, duman veya dalagalar balıkadamların başını ve kulladıkları yüzey işaret şamandırasını saklayıp yüzeydekilerin sizi takip etmelerini zorlaştırıyorsa.
Flowers: Genellikle çok hızlı akıntının olduğu açık suda dalmak çok tehlikelidir çünkü görebileceğiniz bir referens yoktur ve sizin yukarı veya aşağı yönü ayırt etme şansınız olmaz.
Hood: Eğer çok fazla akıntı dalışı tecrübeniz yoksa, deneyiminizi yavaş yavaş artırın. Önce yarım knot ile başlayın, sonra bir knot daha sonra 1.5 knot. İkiknottan daha fazla akan suda dalış tecrübesine kimsenin ihtiyacı olmaz.
Yazı: Charlotte Boan
Çeviren: Mehmet AVADAN
Kaynak: http://www.divemagazine.co.uk
